Strategie i techniki formułowania uzasadnień orzeczeń sądowych

The structure of a judicial opinion is determined by specific legal provisions regulating particular kinds of proceedings. These provisions are of general character and specify only the basic elements of judicial opinions, and filling them with a content is a task for the authors. It can be done by using strategies and techniques of the preparation of judicial opinions, which are related to the result to be achieved and the tools that are used for this purpose. Different strategies in the preparation of the ‘historical’ part of a judicial opinion (containing factual findings) and the legal reasoning (that reflects the main judicial reasoning in the case) may be distinguished. The former category includes the strategy of referring to detailed elements of the historical part of a judicial opinion and the strategy of a condensed historical part of the opinion. The latter includes the discursive strategy and the strategy of a monologue. Among the techniques that are used by authors of judicial opinions in the frame of these strategies are: the technique of ornament, the technique of avoidance of obviousness, the technique of legitimisation by the number of utterances from the judiciary and legal scholarship, the technique of leaving things unsaid, the technique of result-oriented content exposing, or the technique of judicial opinions of courts of higher instance.Konstrukcja uzasadnienia orzeczenia sądowego regulowana jest w przepisach procesowych odnoszących się do poszczególnych rodzajów postępowań. Mają one jednak charakter ogólny, gdyż wymieniają jedynie elementy składowe uzasadnienia. Wypełnienie tych elementów treścią pozostawiono autorowi uzasadnienia. Zagospodarowanie tego marginesu swobody przybierać może postać strategii i technik formułowania uzasadnienia – odnoszących się do rezultatu, jaki chce osiągnąć autor uzasadnienia, i środków, jakich w tym celu używa. Wyróżnić można strategie w zakresie sporządzania części historycznej i części prawnej uzasadnienia. Do pierwszych zaliczyć można strategię drobiazgowego przytaczania elementów części historycznej oraz strategię formułowania części historycznej w sposób skondensowany, do drugich zaś – strategię dyskursywną oraz monologową. Technikami, którymi posługuje się autor uzasadnienia w ramach wskazanych strategii, są natomiast techniki: ornamentacyjna; „unikania oczywistości”, „legitymizacji poprzez ilość”, „przemilczenia”, ukierunkowanego eksponowania treści w uzasadnieniu, a także technika „uzasadnień kontrolujących”. Wszystkie wymienione strategie i techniki pokazują, że narracja w uzasadnieniu może być prowadzona w różny sposób – w zależności od preferencji autora uzasadnienia oraz potrzeb retorycznych czy komunikacyjnych uzasadnienia

Adresaci uzasadnienia sądowego a jego treść (przykład sądownictwa administracyjnego)

Podstawowym celem dla autorki niniejszego opracowania jest zaprezentowanie katalogu odbiorców uzasadnienia sądowego oraz ukazanie ich szerokiego wpływu na kształt uzasadniania w procesie stosowania prawa, a w szczególności uzasadnienia jako jego wytworu.Udostępnienie publikacji Wydawnictwa Uniwersytetu Łódzkiego finansowane w ramach projektu „Doskonałość naukowa kluczem do doskonałości kształcenia”. Projekt realizowany jest ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój; nr umowy: POWER.03.05.00-00-Z092/17-00. Praca naukowa finansowana ze środków budżetowych na naukę w latach 2012–2015 jako projekt badawczy w ramach programu pod nazwą „Diamentowy Grant”

Brak obowiązku uzasadnienia i uzasadnienie skrócone a prawo do sądu

The right to fair trial and access to the court is interpreted by European Court of Human Rights in a wide manner. Amongst these rulings, there are numerous judicial opinions, where ECHR addesses the problem of giving grounds for judicial decisions (not mention explicitly in the Convention). Out of that reason we may say that there is possible to notice special element of the general right to due process – right to obtain grounds for judicial decisions. This particular right has many aspects and – at least at the first glance – seems to impose the duty to prepare justifications without exceptions. In practice the situation is yet quite different. ECHR approves some limitations of this duty, that migh arise from different sources. In other words, shortened justifications and lack of the duty to justify may be, under some conditions, compliant with standards set forth by the Convention. The clou of this matter is proportionalization of the justifying process, as well as considering of arguments pro and contra fulfilling maximum standard. Sometimes it is therefore possible that guaranteeing the right to fair trial may be overcome by another values (like promptness of receiving a decision, better governance of judges‘ time and effort, etc.). Considering this issue in a wider perspective, we, hence, cannot try to maximalize one aspects of a standard because, if it may cause obstacles in meeting another elements slocated within it the other rights’ domain